شوری دریا برای جنوبی ها شیرین می شود

نفتون: شیرین سازی آب دریا طی سال های اخیر یکی از موضوعات اصلی مسوولان آبی بوده تا شاید با رفع شوری دریا کام مردمان استان های کم آب، شیرین و مرهمی بر زخم کهنه دشت‌های بحرانی و بحران کم آبی کشور گذاشته شود.

به گزارش ایسنا، کمبود آب شیرین، در حال حاضر مشکلات عمده‌ای برای بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان و عمدتا در مناطق خشک و در کشورهای در حال‌ توسعه ایجاد کرده است. سازمان بهداشت جهانی پیش‌بینی کرده است که تا اواسط قرن، چهار میلیارد نفر - تقریبا دوسوم جمعیت کنونی جهان- با کمبود شدید آب شیرین روبرو خواهند شد.

با توجه به اینکه تا سال ۲۰۵۰، جمعیت انسانی ۵۰ درصد دیگر نیز افزایش می‌یابد، مدیران منابع به‌طور فزاینده‌ای به دنبال طرح‌های جایگزین رفع تشنگی رو به رشد در جهان هستند. نمک‌زدایی و شیرین کردن آب دریا را برخی به‌عنوان یکی از امیدوارکننده‌ترین راه‌حل‌های مشکل کمبود آب می‌دانند.

تغییرات آب و هوایی، افزایش جمعیت و عادات مصرفی، عوامل کلیدی بر استفاده بیشتر آب‌های زیرزمینی هستند و این روند مشکلاتی برای آینده ایجاد خواهد کرد. به همین دلیل مدت‌هاست که فرآیند تبدیل آب دریا به آبی که شوری آن کمتر است و بتواند در مزارع و خانه‌ها استفاده شود؛ به‌عنوان آخرین راهکار برای تامین نیازهای انسان در نظر گرفته‌شده است.

ایران نیز از این قافله عقب نمانده و برنامه های متعددی را برای شیرین سازی آب دریا در نظر گرفته است؛ یکی از این برنامه ها که به تازگی نیز در استان هرمزگان درخشید، بهره برداری از آب‌ شیرین‌کن یک میلیون مترمکعبی «بندرعباس» بود که روزانه آب مورد نیاز سه استان کرمان، هرمزگان و یزد را تامین خواهد کرد.

با افتتاح این پروژه، روزانه ۴۰ هزار متر مکعب از نیاز آبی شهرستان بندر خمیر و روستاهای اطراف تامین می‌شود، در فاز اول روزانه ۲۰۰ هزار متر مکعب آب شیرین‌سازی می‌شود که ۳۰ هزار متر مکعب نیز برای صنعت و خدمات در نظر گرفته شده است.

مجوز شیرین‌سازی ۸.۲ میلیارد مترمکعبی صادر شده است

در این راستا رضا اردکانیان - وزیر نیرو گفت: تاکنون در بخش شیرین‌سازی و نمک زدایی آب دریا مجوز شیرین‌سازی ۸.۲ میلیارد مترمکعبی صادر شده که از این مقدار آنچه که تاکنون در استان‌ها، شروع به استفاده کرده‌اند ۷۶۰ میلیون متر مکعب است.

وی نسبت آب شور به شیرین را سه به یک عنوان کرد و خاطرنشان کرد: در طرحی که  در بندر عباس به بهره برداری رسید ۴۵۰ میلیون متر مکعب آب شور نمک زدایی شده  و در نهایت ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب شیرین برای مصرف در استان‌های هرمزگان، کرمان و یزد آماده خواهد شد.

وزیر نیرو با بیان اینکه این مقدار آب شیرین در فازهای مختلف به مناطق مصرف خواهد رسید، اضافه کرد: در فاز نخست با اجرای ۳۰۳ کیلومتر تونل، احداث ایستگاه‌های پمپاژ متعدد و تاسیسات برقی مورد نیاز حدود ۷۰ میلیون متر مکعب آب به استان کرمان و منطقه سیرجان می‌رسد که بخشی از این ۷۰ میلیون در خود استان هرمزگان به مصارف شرب و صنعت خواهد رسید.

اردکانیان افزود: با توجه به گستردگی ارتباط کشورمان با دریا در شمال و جنوب، این طرح ها را به عنوان یک منبع پایدار برای مصارف بخش‌های مختلف به حساب می‌آوریم. از آب دریا در دو شیوه یعنی بدون نمک زدایی به صورت شور و همچنین با نمک زدایی (تبدیل آب دریا به آب شیرین) استفاده می شود، نیازهای ‌آبی ۱۷ استان کشور در فلات مرکزی و مناطق ساحلی مطالعه شده و این مطالعه‌ها به انتها رسیده و نیازها نیز مشخص شده است.

وزیر نیرو ادامه داد: در بخش استفاده از آب دریا، به صورت بدون نمک زدایی یعنی آب شور، مجوز ۲۶ میلیارد مترمکعب در سال صادر شده که تاکنون از این مجوز، ۱۳ میلیارد مترمکعب در حال استفاده است. سه میلیارد مترمکعب از آب شور دریا برای آبزی پروری است و ۱۰ میلیارد مترمکعب نیز برای خنک کردن تاسیسات صنعتی، برج‌های نیروگاه ها و نظایر آن استفاده می شود.

صدور مجوز شیرین‌سازی آب دریا در ۸ استان کشور

چندی پیش نیز معاون آب و آبفای وزیر نیرو از صدور مجوز برداشت آب دریا برای شیرین‌سازی به بخش خصوصی در هشت استان کشور خبر داد و گفت: این مجوز برای استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد، هرمزگان، بوشهر و فارس صادر شده است.

وی خاطرنشان کرد: برای این کار تاکنون حدود ۸.۵ میلیارد متر مکعب برداشت از دریا را مجوز دادیم. از آبی که برداشت می‌شود، حدود ۳۰ درصد آب شیرین به دست می‌آید و از این میزان مجوز صادر شده، بین سه تا چهار میلیارد مترمکعب آب شیرین در اختیار خواهد بود.

به گفته وی حدود ۹۷ درصد از آبهای موجود در سیاره ما شور است و فقط سه درصد آب شیرین روی زمین وجود دارد که در کشورها به صورت نامتوازن توزیع شده و در  اختیار بشر قرار دارد بنابراین، دولت‌ها برای استفاده از این منابع خدادادی که عدد آن قابل توجه است هر روز تلاش بیشتری را دارند انجام می‌دهند و حتی کشورهایی وجود دارند که آب شیرین به اندازه کافی در اختیارشان دارند و مانند ما در منطقه خشک و نیمه خشک قرار ندارند اما آن آب را در جای دیگری استفاده می‌کنند و در جاهایی که به آب دسترسی دارند از این آب استفاده می‌کنند.

خامسی معتقد است: این رقابت در کشورهای همجوار ما هم اکنون وجود دارد و کشورهایی در نزدیکی ما هستند که سالانه چندین میلیارد متر مکعب آب را به مصرف شرب، صنعت و حتی بعضا برای کشاورزی نمک‌زدایی می‌کنند، ما هم با توجه به این موضوع و با توجه به این که دسترسی ما به آب شیرین نسبت به جمعیت کم است و در منطقه خشک و نیمه خشک از نظر اقلیمی قرار داریم باید از این منابع استفاده کنیم.

۱۷ استان منتظر آب دریا

وی با  بیان اینکه در این راستا مطالعاتی را انجام دادیم و به این جمع‌بندی رسیدیم که کمبود آب حدود ۱۷ استان را از آب دریا تامین کنیم، گفت: کار منوط به دو شرط است، یکی این که استان‌ها آب قابل برنامه‌ریزی در استان را با حضور دستگاه‌های ذی‌نفع اعم از صنعت، کشاورزی و نیرو، محیط زیست محاسبه و آن را به کارگروهی که در سطح ملی ایجاد شده، ارسال کنند تا در این کارگروه مصوب و برای جبران کمبود تخصیص داده شود و شرط دوم این که حتما باید توسط بخش خصوصی صورت گیرد.

وی افزود: دولت مداخله‌ای به جز این که ضوابط فنی و محیط زیستی را ارائه کند نخواهد داشت. البته اگر دولت نیاز به آب شرب در جایی داشت آن را از بخش خصوصی خریداری می‌کند. حدود ۲۰ کشور تجربه شیرین‌سازی آب دریا را دارند و حتی خود آمریکا که آب شیرین زیادی دارد رتبه اول در شیرین‌سازی آب دریا را به خود اختصاص داده است.