سوزاندن گازهای فلر و تاثیر آن در فشار به اقتصاد جوامع

نفتون: فلر در پالايشگاه‌ها هدف اصلي يك پالايشگاه، تبديل نفت خام به محصولات مفيد و با ارزش همانند بنزين، ديزل، نفت سفيد و غيره است. اين امر از طريق فرآيندهاي مختلف جداسازي (تقطير، جذب، تبلور و غيره) و فرآيندهاي تبديل شيميايي (كراكينگ كاتاليستي، آلكيلاسيون، ايزومريزاسيون و غيره) انجام مي‌‌شود. تمامي اين فرآيندها به گونه‌اي طراحي شده‌اند كه در شرايط مشخصي از دبي، دما، فشار و تركيب انجام پذير باشند.

به گزارش نفتون، بر اساس آمار و ارقام بانك جهاني، سهم كشورهاي در حال توسعه از كل گازهاي فلر شده در دنيا بيش از ۸۵ درصد است. این درحالی است که گازهاي حاصل از احتراق در فلر يكي از مهم‌ترين عوامل‌ آلودگي هوا محسوب شده و پيامدهاي زيست‌محيطي را در پي خواهد داشت.

فلرها دودكش‌هايي هستند كه در تأسيسات و چاه‌هاي نفتي، پالايشگاه‌ها، پتروشيمي‌ها، تأسيسات شيميايي و لندفيل‌ها جهت سوزاندن گازها استفاده مي‌شوند. از آنجایي كه اثر گلخانه‌ای گاز متان بسیار قوی‌تر از اثر دی‌اکسید کربن است، طبق عهدنامه كيوتو، بعضي از شركت‌هاي جمع‌آوري زباله در كشورهاي جهان سوم در مقابل استفاده از فلر جهت سوزاندن گاز متان حاصل از تجزيه زباله‌هاي خود و تبديل آن به Co۲ امتياز دريافت مي‌كنند. گازهاي حاصل از احتراق در فلر يكي از مهم‌ترين عوامل‌ آلودگي هوا محسوب شده و پيامدهاي زيست‌محيطي را در پي خواهد داشت.

علاوه بر بحث زيست‌محيطي، سوزاندن گازهاي ارسالي به فلر از لحاظ اقتصادي نيز خسارات بسيار زيادي به اقتصاد جوامع جهاني وارد مي‌کند.

بر اساس تخمين بانك جهاني سالانه ۱۱۰ ميليارد متر مكعب از گازهاي طبيعي در فلرها سوزانده شده يا مستقيماً به محيط تخليه مي‌شود.  اين ميزان گاز تلف شده مي‌تواند نياز سالانه سوخت آمريكاي مركزي و جنوبي يا آلمان و يا ايتاليا را مرتفع سازد. به علاوه حجم گازهاي فلر در آفريقا به تنهايي ۳۷ ميليارد متر مكعب است كه مي‌تواند ۲۰۰ تراوات ساعت الكتريسيته توليد کند.

بر اساس آمار و ارقام بانك جهاني، سهم كشورهاي در حال توسعه از كل گازهاي فلر شده در دنيا بيش از ۸۵ درصد است زیرا اين كشورها عمده‌ترين توليد كنندگان نفت و گاز جهان براي صادرات به شمار می‌روند.

از سوی دیگر باید به این نکته توجه داشت که علت دود كردن فلرها آن است كه فرآيند احتراق به خوبي انجام نگرفته و يا به عبارت ديگر احتراق ناقص بوده است. چنين فلرهايي مناسب نبوده و در صورت مشاهده دود يا شعله غير عادي، مراتب حتماً بايد گزارش شود. يكي از عوامل ايجاد دود در فلرها ارسال حجم زياد گاز (بيش از ظرفيت طراحي) به آن‌هاست. همچنين احتراق كامل‌تر و بهتر فلر بستگي به تركيب گاز و هوا و عدم وجود مايعات دارد.

اما سوال اینجاست که چرا از فلرها بوي نامطبوع متصاعد مي‌شود؟ گازهاي متنوعي از فرآيند فلر آزاد مي‌شود. اگر احتراق در فلر كامل باشد، فقط بخار آب، دي‌اكسيد كربن و دي‌اكسيد گوگرد به عنوان محصولات احتراق توليد خواهد شد. اما واقعيت آن است كه كنترل احتراق گازها در نوك فلر  امكان پذير نبوده، از اين‌رو غير از تركيبات مذكور، گازهاي ديگري نيز توليد مي‌شود. گازهاي دي‌اكسيد گوگرد (SO۲) و سولفيد هيدروژن (H۲S) عامل اصلي ايجاد بوي نامطبوع در فلرها هستند.

برخي از تركيبات آزاد شده از فرآيند فلر مي‌توانند باعث تشديد بيماري‌هاي تنفسي از جمله آسم شوند. مطابق گزارش سال ۲۰۰۰ سازمان حفاظت محيط زيست آمريكا (EPA) فلر مي‌تواند غلظت بالايي از گاز سولفيد هيدروژن را كه مشابه سيانور سمي است، در محيط ايجاد کند. قرار گرفتن كوتاه مدت در معرض اين گاز ممكن است منجر به كاهش عملكرد شُش‌ها همراه با برخي از نشانه‌ها مانند خس‌خس كردن، تنگي نفس و فشار بر قفسه سينه شود.

سيستم فلراز قسمت‌هاي ضروري در پالايشگاه است كه در داشتن فرآيند قابل اطمينان نقش اساسي دارد. زيرا فلرها مي‌توانند از بروز خطرات، آتش‌سوزي‌ها، انفجار و صدمه ديدن كاركنان جلوگيري کنند. فلرها به منظور كنترل ايمن و مطمئن مواد تخليه شده به محيط زيست، نظير مواد قابل احتراق مازاد حاصل از فرآيندها و همچنين گازهاي به وجود آمده در شرايط اضطراري استفاده مي‌شوند. در واقع فلر، مواد قابل اشتعال و سمي و بخارات خورنده را به تركيبات كم ضرر تبديل مي‌کند. فلرها اغلب به سهولت قابل مشاهده بوده و همواره حين فعاليت گرما و صدا توليد مي‌كنند. ميزان و نوع گازهاي انتشار يافته از فلر به محيط زيست تابع بازده احتراق و نوع گازهاي ارسالي به فلر است. بازده احتراق پايين در فلر به معناي وجود مقدار قابل توجهي تركيبات آلي فرار در گازهاي ارسالي به فلر بوده و بازده بالا نيازمند اختلاط كامل سوخت با هوا و فقدان فاز مايع در حين احتراق است. بازده احتراق براي فلري كه به خوبي طراحي شده است معمولاً بالاي ۹۰ درصد و گاهي بيش از ۹۸ درصد است.

این در حالی است که ایجاد زنجیره کامل هوشمندسازی و اینترنت اشیاء برای نخستین بار در وزارت نیرو با بهره‌مندی از حداکثر ظرفیت بومی و دانش بنیان کشور در دستورکار قرار گرفته است.

در همین رابطه، مجتبی اکبری در مورد امضای تفاهمنامه همکاری میان توانیر و ساتکاب به منظور ایجاد زنجیره هوشمندسازی برق، معتقد است که در قالب این تفاهمنامه، ساتکاب موظف به توسعه و ایجاد زنجیره هوشمندسازی در صنعت برق شامل تامین کنتورهای هوشمند، مودم، ایجاد زیرساخت ICT لازم و... شده است.

به بیان دیگر، توانیر نیز متعهد شده است در زمینه همکاری‌های فنی و اقتصادی با شرکت ساتکاب به منظور تحقق اهداف تفاهمنامه و واگذاری مجوز بهره برداری از بستر فیزیکی شبکه برق به منظور احداث شبکه زیرساخت مخابراتی فیبر نوری و استفاده تجار از این شبکه با ساتکاب همکاری کند.

با توجه به اینکه ایجاد زنجیره کامل هوشمندسازی و اینترنت اشیاء برای نخستین بار با بهره‌مندی از حداکثر ظرفیت بومی و دانش بنیان فعالان این بخش در کشور در دستور کار قرار گرفته است به طوری که زنجیره هوشمندسازی شامل ایجاد سامانه یکپارچه تجاری BSS و اپراتور ملی اسکادا و بهره برداری از زیرساخت‌های ارتباطی و مخابراتی با استفاده از بسترهای موجود و نیز تامین لایه فیزیکی هوشمندسازی تامین کنتور هوشمند ساخت داخل از دیگر اهدافی است که دنبال می‌شود.

توجه به اینکه شرکت ساتکاب در اواخر سال گذشته با تایید هیات وزیران، به عنوان یک شرکت توسعه‌ای مدنظر قرار گرفت، برنامه‌هایی در حوزه سرمایه گذاری در بخش هوشمندسازی و صنایع مادر تخصصی در حوزه اینترنت اشیاء به ویژه شبکه برق و آب تعریف شد و تمامی این موارد با توجه به ماموریت محوله از سوی دولت در دستور کار قرار گرفت.