حفظ محیط زیست، مهمترین آموزه زندگی است

 نفتون:معاون محیط زیست دریایی و تالابی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: یکی از مهمترین آموزه‌های زندگی، حفظ محیط زیست است چون اگر محیط زیست نباشد نه اقتصاد، نه فرهنگ و نه اشتغال وجود نخواهد داشت.

 ایرنا:احمدرضا لاهیجان زاده روز دوشنبه در مراسم « روز کودک و محیط زیست » در سازمان حفاظت محیط زیست افزود: آموزش از ابتدا نقش مهمی در نحوه شکل‌گیری شخصیت کودک در آینده دارد. به عنوان مثال کشورهای اسکاندیناوی مقام اول را در حوزه آموزش دارند چون آن‌ها به ندرت آموزش نوشتاری بلکه به کودکان آموزش زندگی می‌دهند، یعنی سه تا چهار سال به دانش آموز فقط آموزش زندگی و فرهنگ می‌دهند و برای ورود به جامعه آماده می‌کنند اما ما از همان اول ابتدایی و حتی آمادگی کودکان را بمباران درسی می‌کنیم و آموزه‌های زندگی که مهمترین آن محیط زیست است را کمتر به آن‌ها آموزش می‌دهیم چون ریشه اقتصاد و اشتغال در محیط زیست و منابع موجود است.

وی به هفته کودک اشاره کرد و گفت: اینکه چه اتفاقی در جهان افتاد که به این نتیجه رسیدند تا بحث حمایت از کودکان را داشته باشند، بر می‌گردد به مسائل و مشکلاتی که در جنگ جهانی دوم برای کودکان به وجود آمد و منجر به شکل‌گیری انجمن حمایت از کودکان ( یونیسف ) در سازمان ملل شد. اما این دال بر این نیست که بعد از جنگ جهانی دوم دیگر کودکان در معرض آسیب قرار نگرفتند، البته آسیب‌هایی که به کودکان وارد می‌شود تحت شرایط مختلف متفاوت است. مثلا آسیب‌های جنگ و مهاجرت به کودکان نسبت به جنبه محیط زیست متفاوت است، در واقع اتفاقاتی که بشر رقم می‌زند به دو بخش آسیب پذیر جامعه یعنی کودکان و سالمندان بیش از همه لطمه وارد می‌شود.

معاون محیط زیست دریایی و تالابی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: این آسیب‌ها در حوزه‌های مختلف آلودگی‌های زیست محیطی می‌تواند به کودکان منتقل شود و در نتیجه در آینده جامعه‌ای ناسالم و از نظر روانی مشکل دار شکل گیرد. این در حالی است که این نسل باید مسئولیت‌ها بر عهده بگیرد، بنابراین اگر از نظر روحی و روانی سالم نباشد قطعا کارها خوب پیش نخواهد رفت. همچنین آسیب‌های محیط زیستی از بعد سلامت هم می‌تواند هزینه هنگفتی از نظر هزینه‌های درمانی به جامعه وارد کند و هم اینکه سلامت یک جامعه را در آینده مورد تهدید قرار دهد چون قشر آسیب پذیر ما که کودکان هستند، بیشترین آسیب را از آلودگی‌های محیط زیستی خواهند دید.

لاهیجان زاده تاکید کرد: در این میان آموزش نقش بسیار مهمی دارد، بر اساس تجربه و مطالعاتی که در دنیا انجام شده است به این نتیجه رسیدند که بیشترین پذیرش آموزش در کودکان است و حتی مطالعه‌ای که در ایران هم صورت گرفت، نشان داد که میزان یادگیری و پذیرش آموزه‌ها در حوزه محیط زیست برای کودکان بین ۶۵ تا ۷۵ درصد بازدهی دارد و هر چه این سن بالاتر برود مثلا دوره دبیرستان یا دانشگاه این ظرفیت پذیرش در زمینه تغییر تفکر و رویه، درصد آن پایین می‌آید و حتی در سنین دانشجویی میزان تغییر تفکرشان نسبت به محیط زیست بین ۵ تا ۱۰ درصد بیشتر نبوده است.

وی ادامه داد: یعنی اگر شکل‌گیری از سن پایین صورت نگیرد در آینده که این افراد مسئول و تصمیم‌گیر می‌شوند، آنطور که باید نمی‌توانند تصمیم درست بگیرند. به عنوان مثال در مدت ۴۰ تا ۵۰ سال گذشته هر قدر در زمینه محیط زیست آسیب دیدیم به علت عدم آگاهی تصمیم‌گیران نسبت به مسائل محیط زیست بودف یعنی هیچ فردی دشمن مملکت خودش نیست اما چون آگاهی نداشتند که این تصمیمشان چه خسارت‌هایی را برای کشور به بار می‌آورد و در آینده منجر به چه خطاهای بزرگی می‌شود؛ تصمیماتی گرفتند که نتیجه آن وضعیت کنونی محیط زیست کشور شد. جنگل‌ها نابود شدند و منابع آب‌های زیرزمینی خود را از دست دادیم، تا ۱۰ سال پیش استان فارس که آب ندارد و قرن‌ها کشت دیم انجام می‌دادند با استان خوزستان که ۵ رودخانه دائمی دارد در تولید گندم رقابت می‌کرد.

لاهیجان زاده افزود: از این رقابت‌های غیرکارشناسی و غیر علمی در کشور بسیار زیاد بود مانند دادن مجوزهای صنعت فولاد و پتروشیمی در مناطق کویری و بدون آب، در واقع تصمیمات غلطی است که ناشی از عدم اشراف به بحث آمایش سرزمین و بحث منابعی است که باید برای نسل‌های بعدی حفظ شود.

وی تاکید کرد: بر این اساس باید اولویت اول دانش‌آموزان در بحث آموزش، مقوله محیط زیست باشد و بعد از آن وارد مراحل بعدی شویم که در آن آموزش‌ها مقداری حرفه‌ای‌تر می‌شود یعنی به دانش آموز فقط باید طبیعت را بشناسانیم، اینکه طبیعت چیست و چگونه به انسان کمک می‌کند.

معاون محیط زیست دریایی و تالابی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به بازدید دانش‌آموزان از موزه تاریخ طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: امروز تعداد زیادی دانش آموز برای بازدید به این موزه آمده اند اما آیا زیرساخت‌های لازم برای آموزش در این مکان وجود دارد؟ به عنوان مثال در سفری که یک ماه پیش به ژاپن داشتم یک بخشی از آن در خصوص نحوه آموزش در این کشور بود، یکی از بازدیدهایی که برای ما گذاشتند موزه تاریخ طبیعی ژاپن بود که دیدیم تعداد زیادی دانش آموز همراه والدینشان به آنجا آمدند، اما نکته حایز اهمیت این بود که تمام پیش‌بینی‌های لازم برای اینکه یک روز کامل و مفرح برای خانواده مهیا باشد تا یک صبح تا عصر آنجا بمانند دیده شده بود یعنی مکان‌هایی برای غذا، استراحت و حتی خواب آن‌ها در نظر گرفته شده بود.

لاهیجان زاده افزود: اما ما در موزه‌های خود به این مسائل توجه نمی‌کنیم، حتی نکات اولیه را هم رعایت نمی‌کنیم. الان موزه‌های تاریخ طبیعی زیادی در کشور وجود دارد اما واقعا در حوزه آموزش آن‌طوری که باید و شاید آن‌ها را تجهیز نکرده‌ایم، آموزش و پرورش هم باید بسیار وسیع‌تر وارد این حوزه شود و بتواند به این انتقال دانش و اطلاعات کمک کند.

وی گفت: اکنون حدود ۲۰ میلیون دانش‌آموز در کشور وجود دارد که در واقع طیف وسیعی از جمعیت کشور هستند و اگر خانواده‌ها را هم به آن‌ها اضافه کنیم ظرفیت بسیار بالایی را تشکیل می‌دهند و از آنجا که هر مطلبی به دانش‌آموزان آموزش داده شود به خانواده‌های آن‌ها نیز منتقل می‌شود، بنابراین یک فرصت طلایی است تا بتوانیم یک سری آموزش‌ها را انجام دهیم.

برنامه سیپا برای ۴۲ تالاب 

 معاون محیط زیست دریایی و تالابی سازمان حفاظت محیط زیست به مقوله آموزش در معاونت دریایی سازمان اشاره کرد و گفت: در بخش دریایی طرحی به نام «سیپا» داریم که ظرفیت سازی، آموزش، ترویج و ارتقاء است و برای تالاب‌های کشور تهیه شده است. در این بخش در حوزه‌های مختلف مثلا جوامع محلی که در حاشیه تالاب‌ها هستند برای ارتقای دانش و افزایش سطح معیشت بانوان روستاهای حاشیه این تالاب‌ها برنامه‌ریزی می‌کنیم و آموزش می‌دهیم مبنی بر اینکه چگونه می‌توانند از منابعی که در آنجا وجود دارد استفاده کنند یا در منزل مثلا با تولید قارچ درآمدزایی داشته باشند.

لاهیجان‌زاده اظهار داشت: اکنون برای ۴۲ تالاب این برنامه آموزشی تهیه شده است و اعتباری حدود ۳ میلیارد تومان برای آن اختصاص داده‌ایم، البته در سیپا فقط بحث ارتقای معیشت نیست بلکه به مسائلی مانند پسماند نیز پرداخته می‌شود و آموزش می‌دهیم که چگونه می‌توانند در حفظ تالاب کمک کنند. دوره‌های خوبی در حال برگزاری است و آن‌ها را هم به تشکل‌های زیست محیطی واگذار کردیم. بر این اساس مثلا در حوضه آبریز دریاچه ارومیه نزدیک ۳۵ قرارداد با انجمن‌های زیست محیطی منعقد کردیم تا این دوره‌ها را برگزار کنند.