دستیابی به اهداف عرضه نفت خام در بورس انرژی منوط به توانمندسازی بخش خصوصی است

نفتون: یک کارشناس حوزه انرژی و نفت گفت که عرضه نفت خام در بورس انرژی اتفاق خوبی است اما بخش خصوصی  آمادگی حضور در آن را ندار.

علی شهرویی در گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی نفتون با ارزیابی مثبت از کلیات طرح عرضه نفت خام در بورس انرژی گفت: « باید قبل از اجرایی شدن این تصمیم و در سال هایی که ما از نظر نفتی مشکل نداشتیم، مقدمات کار فراهم می شد، از جمله اینکه باید بخش خصوصی کشور در این عرصه شناسایی شده و بورس انرژی شکل می‌گرفت.»

این کارشناس حوزه انرژی افزود: در سال هایی که مبادله و فروش نفت در بازارهای بین المللی  برای ایران راحت‌تر بود،  می توانستیم مشتریان را شناسایی کنیم و توانمندی های لازم را کسب کنیم که در شرایط تحریم هم به ما کمک کند اما دولت در شرایط تحریم یعنی زمانی که خودش با همه توانایی ها و سابقه ده ها سال فروش نفت از پیدا کردن مشتری با مشکل مواجه شده است، قصد دارد با این طرح توپ را به زمین بخش خصوصی بیاندازد.»

شهرویی از کلیات عرضه نفت خام در بورس انرژی  استقبال کرد و گفت: «این کار به طور قطع مزایایی دارد  و بخش خصوصی این توانمندی را پیدا می کند که با بازار های بین المللی نفت ارتباط بگیرد که اتفاقا  آنها هم غالبا باید با بخش های خصوصی ارتباط بگیرند.»

وی افزود: «بورس های مختلف بین المللی و درون کشورها در دنیا از بازرگانان حوزه نفت و فراورده های نفتی شکل می گیرند و مشتریان آنها هم از بخش خصوصی هستند. اکثر پالایشگاه های دنیا هم مربوط به بخش خصوصی است و بخش خصوصی ما هم باید به حدی توانمند شود که بتواند با آنها ارتباط برقرار کند.»

این فعال صنعت نفت و پتروشیمی با انتقاد از وضعیت و جایگاه بخش خصوصی در حوزه انرژی کشور گفت که در کشور ما بخش خصوصی مانند سایر نقاط دنیا میدان داری نمی کند اما در مقابل، رانت برای عده محدودی است که به فساد و عدم شفافیت منجر می شود.

شهرویی با اشاره به پیامدهای منفی عرضه نفت خام در بورس انرژی در شرایط سخت کنونی گفت: ممکن است کسانی با ضمانتنامه ها و یا پرداخت شخصی ریالی نفت را خریداری کرده و در خارج از کشور به فروش برسانند اما تضمین برگشت آن به شکل ارز به داخل کشور وجود نداشته باشد.

در ادامه وی در رابطه با موضوع ورود و بقاء بخش خصوصی در بورس انرژی تصریح کرد: «بخش خصوصی ما حول محور بازار رقابتی شکل نگرفته است؛ لذا در این بین متحمل ضررهایی خواهد شد. به بیان دیگر، بخش خصوصی ناگریز است که نفت خریداری شده را با کشتی‌های کوچک که هزینه تمام شده بالایی را برای این بخش به بار می آورند و عملا توجیه اقتصادی ندارند؛ جابه جا کند». به اعتقاد وی، بخش خصوصی فعال در بورس انرژی را شاید به نوعی به توان بخش خصولتی نامید -تا بخش خصوصی- که این  موضوع تقویت و آماده سازی کامل بخش خصوصی را در سال های ماقبل از این گوشزد می‌کند».

 او تکیه بر امکانات کشتیرانی های داخلی و بیمه های داخلی را تا حدودی موثر در کاهش بار تحریم های آمریکا در زمینه بیمه و حمل و نقل دانست و گفت: «این مهم تا حد زیادی بستگی به نوع خریدهای نفتی نیز خواهد داشت».

به اعتقاد این فعال بخش نفت و انرژی، صدور ضمانت نامه های بانکی راهکار مناسبی است که بورس انرژی در جهت جلوگیری از تخلف های خرید و یا عدم ظهور مفسدان اقتصادی چون بابک زنجانی اندیشیده است. وی معتقد است که اگر در زمان بابک زنجانی از زنجانی نیز ضمانت نامه بانکی گرفته می‌شد، برای دریافت پول مشکلی ایجاد نمی‌شد.

شهرویی، شرایط کنونی کشور را شرایطی نه چندان جالب برای جذب سرمایه گذاران خارجی در بورس انرژی دانست. وی در این زمینه نیز افزود: «در زمینه جذب سرمایه گذار خارجی پارامترهایی وجود دارد. این پارامترها شامل شفافیت در قوانین معاملاتی آن کشور هستند؛ به نوعی پاک و تمیز بودن فضای اقتصادی کشور عرضه کننده نفت خام، شرایط ریسک را برای سرمایه‌گذار خارجی کم می‌کند. این در حالی است که ایران با دارای بودن پتانسیل بالایی از نیروی انسانی، غنای معادن نفتی و قرادادهای نفتی مناسب، ریسک بالای سرمایه گذاری را نیز با خود به همراه دارد. شرایط تحریمی و بالا بودن شاخص های فساد اقتصادی از مهم ترین فاکتورهایی هستند که هرچه شرایط بورسی جذاب باشند باز هم از نظر سرمایه گذار خارجی در خور توجه نخواهند بود». بنابراین راه اصلی جذب سرمایه گذار خارجی  اصلاح سیاست های کلان اقتصادی کشور خواهند بود.