کتاب‌هایی که سیاست‌مداران نوشتند

اقتصادکارامد- در میان سیاست‌مداران هم هستند گروهی که به انتقال تجربیات خود علاقه دارند و با استفاده از کتاب این کار را انجام می‌دهند، در این گزارش نگاهی به برخی آثار این گروه شده است.

به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، اگر میان نام‌های سیاستمداران و فعالان این حوزه جست‌‎وجو کنید، افرادی پیدا می‌شوند که آثاری مکتوب از خود زندگی و تجربیات خود و یا زمینه های دیگر به جای گذاشته اند. هرچند به نظر می‌رسد جو حاکم بر این عرصه، تعداد نویسندگان و شاعرانش را محدود کرده باشد و گروهی فرصتی برای انتشار آثار خود پیدا نکرده باشند؛ اما برخی با عنوان‌ها و در حوزه‌های فلسفی، سیاسی و اجتماعی آثاری قابل توجه از خود به جای گذاشتند.

در ادامه به آثار برخی از این نویسندگان و شاعران که در حوزه سیاست نقش داشتند، نگاهی انداخته شده است.

محمدعلی فروغی دردشتی متولد ۱۲۵۴ و درگذشت در ۵ آذر ۱۳۲۱، ملقب به ذُکاءالمُلک، ملی‌گرا، تجددخواه، روشن‌فکر، مترجم، ادیب و سخن‌شناس، فیلسوف، تاریخ‌دان، روزنامه‌نگار، فعال سیاسی، دیپلمات، نماینده مجلس، وزیر و نخست‌وزیر ایران بود. نخستین کتاب درباره فلسفه غرب (سیر حکمت در اروپا) به دست او نوشته شد. فروغی همچنین کتاب کلیات سعدی را تصحیح و فرهنگستان ایران را تاسیس کرد. وی در کنگره هزاره فردوسی نیز شرکت داشت. علاوه بر این‌ها، فروغی آثار متعددی درباره تاریخ (به ویژه تاریخ ایران باستان) به رشته تحریر درآورده است.

فروغی از فعالان و مبارزان مهم انقلاب مشروطه ایران بود. وی در دوران پس از جنگ جهانی اول، عضو هیات اعزامی ایران به کنفرانس صلح پاریس (۱۹۱۹) و جامعه ملل بود. وی چند بار وزیر، دو بار نماینده مجلس شورای ملی و یک بار رئیس دیوان عالی تمیز (دیوان کشور) شد.

فروغی کتاب‌های نامه‌های محمدعلی فروغی، سیر حکمت در اروپا و رباعیات خیام، گفتار در روش راه بردن عقل و پیام من به فرهنگستان، دیوان غزلیات سعدی، حقوق اساسی آداب مشروطیت دول و آثار شش رساله، ضیافت و بسیاری عناوین دیگر را نوشته یا ترجمه کرده است.

کتاب منشآت قائم مقام فراهانی

میرزا ابوالقاسم قائم‌مقام فراهانی، فرزند میرزا بزرگ قائم‌مقام، در سال ۱۱۹۳ق، در هزاوه اراک، به دنیا آمد. وی زیر نظر پدر دانشمند خود تربیت یافت و در تهران کارهای پدر را انجام داد و در آغاز جوانی علوم متداوله را آموخت.

وی سپس به تبریز نزد پدرش که وزیر آذربایجان بود، رفت. چندی در دفتر عباس میرزا ولیعهد، به نویسندگی اشتغال ورزید و در سفرهای جنگی با او همراه شد و پس از آنکه پدرش انزوا گزید، پیشکاری شاهزاده را به عهده گرفت. نظم و نظامی را که پدرش آغاز کرده بود، تعقیب و با کمک مستشاران فرانسوی و انگلیسی سپاهیان ایران را منظم کرد و در بسیاری از جنگ‌های ایران و روس شرکت داشت.

در سال ۱۲۳۷ق، پدرش درگذشت و او به امر فتحعلی شاه، به جانشینی پدر با تمام امتیازات او نائل آمد و لقب «سید الوزراء» و «قائم‌مقام» یافت و به وزارت نایب‌السلطنه ولیعهد ایران رسید.

کتاب منشآت قائم مقام فراهانی اثری است از شخصیت برجسته سیاسی و ادیب ایرانی، سید ابوالقاسم قائم مقام که هم اکنون به کوشش سید بدرالدین یغمائی و توسط انتشارات نگاه به چاپ رسیده است. این اثر که شامل برخی از دست نوشته های صدراعظم بزرگ ایران، قائم مقام فراهانی است، نخستین بار به تدبیر شاگرد وی، حاج فرهاد میرزا معتمدالدوله قاجار جمع آوری گشت و به چاپ رسید. منشآت قائم مقام فراهانی در عصری منتشر شد که نهضت بازگشت ادبی پدیدار شده بود و اهالی قلم، درازگویی و نگارش مصنوع را که از زمان صفوی در نگارش ایران رایج شده بود، به تدریج رها می کردند؛ لذا این اثر نیز، از نثری ادبی و باشکوه اما روان و قابل درک برخوردار است.

اولین نخست‌وزیر هند پس از اعلام استقلال

جواهر لعل نهرو زاده ۱۴ نوامبر ۱۸۸۹ – درگذشته ۲۷ مه ۱۹۶۴ از رهبران جنبش استقلال هند و کنگره ملی هند بود. همچنین وی یک تاریخدان بود او به عنوان اولین نخست‌وزیر هند پس از اعلام استقلال در ۱۵ اوت ۱۹۴۷ (۲۳ مرداد ۱۳۲۶) انتخاب شد. جواهر لعل نهرو ۱۴ نوامبر ۱۸۸۹ برابر با ۲۳ آبان ۱۲۶۸ به دنیا آمد و در ۲۷ مه ۱۹۶۴ برابر با ۶ خرداد ۱۳۴۳ درگذشت. وی از رهبران جنبش استقلال هند و کنگره ملی هند بود.

«پاندیت» (معلم) هم خوانده می‌شد. پدر او موتیلال نهرو و مادرش سواروپ رانی نام داشتند. موتیلال نهرو که خود وکیل و رهبری سیاسی بود در الله‌آباد مردی ثروتمند به‌شمار می‌رفت و به غیر از جواهر دارای سه دختر هم بود. جواهر که در بهترین مدارس هند تحصیل کرده بود به مدرسهٔ هارو، کالج ترینیتی آکسفورد و ایننر تمپل رفت تا پیش از ورود به سیاست در رشته حقوق تحصیل کند.

تا پیش از استقلال هند، نهرو مدت ۱۰ سال از عمرش را (به گونه‌ای نامنظم) در زندان‌های استعماری گذراند. پس از نخست‌وزیری او با کمک افراد میهن دوستی چون سردار پاتل و دکتر آمبدکار توانست قوانین جدیدی را برای ساختاردهی مجدد به جامعه هند تصویب کند که مهم‌ترین آن‌ها لغو نظام کاست بود. نهرو همراه با احمد سوکارنو، مارشال تیتو و جمال عبدالناصر از پایه‌گذاران جنبش عدم تعهد به‌شمار می‌رود.

از نهرو دو کتاب نامه های پدری به دخترش و نگاهی به تاریخ جهان (سه جلدی) ترجمه و منتشر شده است.

رهبر سیاسی دور از خشونت

مهاتما گاندی رهبر سیاسی و معنوی مردم هند، به عنوان یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های قرن بیستم شناخته می‌شود. او با توسل به راهبرد عدم خشونت توانست موجب استقلال هندوستان از امپراتوری بریتانیا و پایان استعمار شود. مهاتما به عنوان نمادی ملی که توانست به ملت خود راه آزادی را نشان دهد، او حتی به گفته دشمنانش روح بزرگی داشته و مورد احترام همگان است. به همین دلیل مردم هند او را با لقب مهاتما یا روح بزرگ یاد می‌کنند.

مهانداس گاندی در ۱۲ اکتبر سال ۱۸۶۹ در بندر گجرات هند در خانواده‌ای هندو دیده به جهان گشود. آن‌ها به کاست یا طبقه اجتماعی وایشا یا تاجران تعلق داشتند، گاندی از دوران کودکی تحت تاثیر مادرش بود و به او علاقه فراوانی داشت، به باور مورخان، مادر او با دعوت پسرش به ساده زیستی و گیاه‌ ‌خواری، سبب شد تا گاندی بتواند به آرامش درونی دست پیدا کند و به این آموزه مهم پی ببرد که کامل‌ترین انسان، کسی است که به دیگران آسیبی نمی‌رساند.

روش هندی‌های پیروی گاندی این بود که بدون اتکا به خشونت، قوانین تبعیض‌آمیز انگلیسی‌ها را بی‌اعتبار کنند. آن‌ها از ۱۲ مارس تا ۶ آوریل سال ۱۹۳۰ مسیری ۴۰۰ کیلومتری از شهر احمدآباد تا ساحل داندی را طی نمودند و با گرفتن نمک از دریا، قانون مالیات بر نمک انگلستان را ملغی کنند. علاوه بر این، تحریم کالاهای انگلیسی از جانب مردم هند با بازتاب جهانی گسترده‌ای روبرو شد و انگلیسی‌ها را وادار به مذاکره کرد.

از گاندی کتاب‌های خدا آن گونه که من می‌فهمم، نیایش، این است مذهب من، چرا ترس از مرگ و مویه بر آن، همه مردم برابر و پیام‌های سیاسی، تاریخی و اجتماعی مهاتما گاندی منتشر شده است.

کتاب رهبر مبارزان علیه نژادپرستی

مارتین لوتر کینگ، زاده ۱۵ ژانویه ۱۹۲۹ و در گذشته ۴ آوریل ۱۹۶۸ ، در یک خانواده متوسط در آتلانتا جورجیا به دنیا آمد. پدر و پدربزرگ وی از رهبران فرقه باپتیست (تعمیدگرا) بودند و همین تمایلات مذهبی موجب ادامه تحصیل وی در رشته علوم دینی شد.

درپی بازداشت رزا پارکس، زن سیاهپوستی که با بلند نشدن از روی صندلی یک اتوبوس عمومی برای یک سفیدپوست زندانی شد، کینگ جوان رهبری جنبش تحریم سیاهپوستان را برعهده گرفت و به‌عنوان یک فعال مبارزه با تبعیض نژادی در سرتاسر ایالات متحده آمریکا شهرت یافت. در سال ۱۹۵۷ به‌همراه ۶۰ رهبر سیاهپوست دیگر سازمانی را بنیان گذاشت که بعدها به کنفرانس رهبران مسیحی جنوب شناخته شد. وی در مبارزه علیه نژادپرستی از تعالیم مسیح، آبراهام لینکلن و مهاتما گاندی پیروی می‌کرد.

کتاب مارتین لوتر کینگ جونیور، زندگی نامه خودنوشت مارتین لوتر کینگ و چرا نمی توانیم منتظر بمانیم؟ از این نویسنده در ایران منتشر شده است.

کتاب اولین رئیس‌جمهور جمهوری چک

واتسلاف هاول (به چکی: Václav Havel) زاده ۵ اکتبر ۱۹۳۶ - درگذشته ۱۸ دسامبر ۲۰۱۱، سیاست‌مدار اهل جمهوری چک و اولین رئیس‌جمهور جمهوری چک (از ۲ فوریهٔ ۱۹۹۳ تا ۲ فوریهٔ ۲۰۰۳) بود. او همچنین نمایش‌نامه‌نویس و نویسنده بود.

هاول در سال ۱۹۸۶ جایزه اراسموس و در سال ۱۹۹۰ جایزه گوتلیب دوتوییلر را برای کمک های برجسته‌اش برای بهزیستی جامعه دریافت کرد. در همان سال مدال آزادی نیز به او اعطا شد.

او در سال ۱۹۹۳ به عنوان عضو افتخاری انجمن سلطنتی ادبیات انتخاب شد.

از کتاب‌های هاول می‌توان به متروک بی انتها، اعتراض، وسوسه، هتل کوهستانی، قدرت بی قدرتان، نامه های سرگشاده، سه گانه وانیک، گاردن پارتی، و تعدادی دیگر اشاره کرد.

همچنین رئیس‌جمهورهای زیادی بودند که عنوان‌هایی از خود به چاپ رساندند، از دونالد ترامپ، باراک اوباما، هیلاری رادهام کلینتون، باراک اوباما، جرج دبلیو بوش، کتاب‌هایی در ایران ترجمه و منتشر شده است.