نیروگاه ساختن را به مردم یاد بدهیم

نفتون:  عضو هیات علمی سازمان انرژی اتمی ایران بر ضرورت آموزش مردم برای ساخت نیروگاههای با مقیاس کوچک در راستای تامین انرژی پایدار و رفاه اقتصادی تاکید کرد.

دکتر احمد قریب در گفت‌وگو با ایسنا، به وظیفه اجتماعی جوامع دانشگاهی اشاره کرد و گفت: وظیفه اجتماعی این دانشگاه ایجاب می‌کند جدای از فعالیت ساختاری به انرژی‌هایی که برای هر کشوری بتواند با اقتصاد بهتری بکار گرفته شده و در اختیار قرار گیرد، پرداخته شود. باید به مردم گفت که وضعیت گذشته، فعلی و آینده و نیز قیمت‌های انرژی، مباحث اقتصادی، امنیتی و حقوقی به چه شکل است و در کنار موضوعات مهندسی و تکنولوژی که اصل مباحث دانشگاهی است، مسایل اجتماعی در اولویت باشد.

وی تصریح کرد: به همان میزان که مباحث مهندسی انرژی اهمیت دارد موضوعات اجتماعی نیز از اهمیت خاصی برخوردار بوده و باید به جامعه آموزش داد که چه شناختی از انرژی و نحوه استفاده از آن داشته باشند تا اقتصاد خانواده بهتر هدایت شود.

دکتر قریب تاکید کرد: بهره‌برداری از انرژی‌هایی که منابع آن فراوان‌تر بوده و احتمالا ارزان‌تر و همیشگی‌تر هستند که بیشتر در چارچوب انرژی‌های نو با عنوان انرژی‌های خورشیدی، بادی، زمین گرمایی و زیست توده مطرح می‌شوند، نیاز امروز جامعه است که باید در قالب مسئولیت اجتماعی جوامع دانشگاهی بدان پرداخته شود.

وی از دانشگاهها خواست تا تحقیقات و پژوهش‌های خود را در مسیری ریل‌گذاری کنند که بتوانند علاوه بر توانمندی علمی خود، جامعه را نیز با آموزش‌ها توانمند کرده تا در آینده با ساخت کارگاههای خرد نیروگاههای کوچک خورشیدی تولید و مورد استفاده قرار دهند که کمکی است برای تولید برق و انرژی که هم اکنون بار آن بر دوش نیروگاههای بزرگ است و در واقع توانمندسازی مردم در حوزه انرژی کمکی برای رفاه مردم و برخورداری از انرژی پایدار در نقاط مختلف کشور خواهد بود.

دکتر قریب بیان کرد: باید مردم و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی آموزش‌های لازم را برای کاربردی کردن انرژی در زندگی فراگیرند تا بتوانند با هزینه حداقلی یک نیروگاه کوچک خورشیدی را برای منزل و یا محل کار و کشاورزان برای مزرعه خود احداث کنند.

رئیس موسسه آموزش عالی انرژی ساوه در ادامه گفت: انرژی‌های تجدیدپذیر که اصطلاحا از آنها به عنوان انرژی‌های نو نظیر انررژی خورشید، باد و ... یاد می‌شود، در واقع انرژی‌هایی هستند که از طریق آنها می‌توان به عنوان یک منبع انرژی نظیر نفت، گاز، زغال سنگ و ... باشند.

وی مهمترین ویژگی انرژی‌های تجدید پذیر را بهره‌گیری از آن در مقیاس‌های متفاوت دانست و افزود: اینکه بخواهیم از انرژی آفتابی برای سیستم‌های میوه خشک کنی استفاده کنیم و یا سیستمی که بتوان از آن برق تولید کرد که می‌تواند چند کیلوواتی، مگاواتی و ... باشد. معمولا در نیروگاه‌های هزار مگاواتی می‌توان پهنه‌ای را به وسعت یک کیلومتر در یک کیلومتر با سلول‌های خورشیدی و سایر تکنولوژی‌ها، پوشش داد و حدود هزار مگاوات برق تولید کرد.

او بیان کرد: مردم هم می‌توانند بدون مداخله دولت نیروگاههایی با ظرفیت حدودا ۱۰۰ کیلوواتی و حتی کمتر در پشت بام منزل احداث کنند و برق مورد نیاز خود را تامین کرده و به صورت برق اضطراری در زمان خاموشی شبکه توزیع بهره برداری کنند. البته دولت نیز با سازوکار حمایتی که فراهم کرده است مازاد انرژی و برق تولیدی مردم در منزل، مزرعه، دامداری‌ها، محیط کار و ... را به عنوان برق آزاد خریداری کرده  و وارد شبکه می‌کند.

دکتر قریب در خصوص هزینه راه‌اندازی نیروگاه‌های با مقیاس کوچک نیز گفت: از آنجاکه که استقبال خوبی در ایجاد نیروگاههای با مقیاس کوچک صورت نگرفته است لذا قیمت تجاری در خصوص هزینه احداث وجود ندارد و باید هر فردی شخصا با بهره‌گیری از ظرفیت علمی مراکز دانشگاهی و دانش بنیان اقدام به ساخت کند. البته در برخی بازارهای اروپایی امکان خرید آن با هزینه‌ای حدود ۱۰ هزار دلار وجود دارد و سرمایه گذاری در این حوزه به دلیل قیمت بالای برقی که در آنجا نسبت به ایران وجود دارد برگشت پذیر است و بعد از آن برق رایگان تولیدی خود استفاده می‌کنند.

وی بیان کرد: در کشور ایران به دلیل ارزانی قیمت برق نسبت به کشورهای اروپایی پیش بینی می‌شود که هزینه صورت گرفته برای احداث نیروگاه‌های کوچک پس از حدودا هفت سال تامین شود و هزینه اولیه برگردد و پس از این مدت برق رایگان مصرف شود.

او افزود: یکی از اهداف دانشگاه انرژی راه اندازی کارگاههای کوچک در نقاط مختلف برای ساخت دستگاههای کوچک تولید برق است تا فارغ التحصیلان دانشگاهی بتوانند با هزینه حداقلی حدود سه تا پنج میلیون تومان یک نیروگاه کوچک بسازند و برای مقیاس‌های بزرگتر نیز در صورت تقاضای بازار و تولید انبوه سرمایه‌گذاری شود.

عضو هیات علمی سازمان انرژی اتمی ایران افزود: میزان صرفه جویی در برق مصارف خانگی با احداث نیروگاه کوچک بسته به میزان برق مصرفی هر خانوار دارد. اما می‌توان گفت که با ساخت نیروگاه برای مصارف کمتر خانگی و مزرعه و دامداری‌ها، می‌توان مازاد آن را به شبکه توزیع فروخت و دولت نیز از این رویکرد استفاده می‌کند.

وی در ادامه با اشاره به اینکه از نفت، زغال سنگ و گاز به عنوان دشمن محیط زیست یاد می‌شود، گفت: احداث این نیروگاهها با تکیه بر انرژی‌های نو می‌تواند به بهبود شاخص‌های زیست محیطی کمک کند چرا تقریبا آلودگی ندارند.

او بیان کرد: یک نیروگاه هزار مگاواتی سالانه ۱۰ میلیون بشکه نفت مصرف می کند در حالیکه در انرژی‌های نو چون منبع تامین انرژی خدادای است و از خورشید و باد و ... استفاده می‌شود، از نفت استفاده نشده و موجب آلودگی محیط زیست نخواهد شد و تنها تفاوت آن هزینه بالای احداث آن است. گرچه در برخی کشورهای جهان ناکافی بودن میزان باد و نور خورشید برای آنها چالش بزرگی است اما ایران غنی از انرژی خورشیدی است و حتی در برخی نقاط کشور منابع غنی انرژی باد و خورشید وجود دارد و مستعد بهره‌گیری از این تکنولوژی است.

رئیس موسسه آموزش عالی انرژی ساوه گفت: در دهه‌های گذشته هرکیلووات انرژی نفت مثلا ۱۰ سنت هزینه داشت و انرژی خورشیدی حدودا ۲۵ سنت تمام می‌شد و در حال حاضر این هزینه‌ها نصف و به حدود ۱۲ سنت کاهش یافته است. در دنیا تکنولوژی بکار گرفته شده است که بتوان با همان قیمت تمام شده نفت از انرژی خورشیدی استفاده کرد.

وی بیان کرد: به دلیل ارزان بودن قیمت انرژی در ایران نسبت به برخی کشورها استقبال خوبی از احداث نیروگاههای کوچک نشده است. در کشوری نظیر آلمان با جمع آوری هر نیروگاه هسته‌ای یک نیروگاه خورشیدی یا بادی ایجاد می‌شود که هم اکنون در آلمان حدود پنج نیروگاه خورشیدی و در مراکش نیز دو نیروگاه خورشیدی هزار مگاواتی احداث شده است و در سواحل اروپا نیز مردم استقبال خوبی از نیروگاههای خانگی دارند. اما در ایران مردم حاضرند با پرداخت هزینه از انرژی نفت و گاز استفاده کنند و دولت هم مجبور است با قیمت ارزان به مردم عرضه کند و با وجود اینکه قیمت تمام شده برای دولت حدودا ۱۵۰ تومان است اما مصرف کننده ایرانی با قیمتی کمتر از ۱۰۰ تومان از آن بهره‌برداری می‌کند.

او افزود: گرچه این تصور وجود دارد که احداث نیروگاه کوچک به مراتب نسبت به استفاده انرژی از شبکه با تعرفه دولتی در ایران مقرون به صرفه است اما باید گفت با برگشت هزینه در مدت زمان چند ساله می‌توان یک انرژی پایدار خانگی و یا در بخش کشاورزی و دامداری ایجاد کرد و حتی مازاد آن را بفروشد.

دکتر قریب افزود: مسئولیت اجتماعی جوامع دانشگاهی ایجاب می کند تا با آگاهی بخشی مزایای استفاده از انرژی نو را به مردم آموزش داد تا با هزینه کمتر در حوزه آموزشی بتوان از هزینه بالای بهره گیری انرژی از نیروگاههای با مقیاس بزرگتر پیشگیری کرد.

وی در پاسخ به این پرسش که سلول‌های خورشیدی در ایران از نظر کیفیت چه میزان توان رقابت با نمونه‌های خارجی داشته و چه تفاوت قیمتی دارند، گفت: سلول‌های خورشیدی عمدتا در ایران ساخته نمی‌شوند گرچه درحوزه تحقیقاتی و پژوهشی اقداماتی در این حوزه صورت گرفته است و چند کارخانه نیز در حال احداث هستند اما در کشورهایی نظیر آلمان و چین به صورت انبوه ساخته می‌شود و نمی‌توان ایران را با کشورهای دیگر مقایسه کرد.

او بیان کرد: هم اکنون تیم اقتصادی کشورهای چین و آلمان به دنبال کاهش هزینه‌های فعالیت در حوزه سلول‌های خورشیدی هستند تا بتوانند در بازارهای جهانی و تولید انرژی از طریق نفت رقابت کنند. در حال حاضر کشوری نظیر آلمان و چین ۳۰۰ هزارمگاوات برق بادی و خورشیدی تولید می‌کنند و ۲۰ درصد برق تولیدی آنها از این طریق تامین می‌شود.