نفت؛ از کاهش قیمت جهانی تا افزایش کیفیت فرآورده‌های نفتی ایران

نفتون: در حالی قیمت سبد نفتی اوپک کاهش یافته است که این رقم در روز گذشته به۸۷ سنت رسید.

به گزارش نفتون، این در حالی است که قیمت نفت خام برنت و وست تگزاس اینترمدیت (WTI) نیز روز جمعه، ۲۸ خردادماه به ترتیب ۷۲ دلار و ۶۹ سنت و ۷۰ دلار و ۷۸ سنت به ازای هر بشکه بوده است.

نفت ایران نیز همواره یکی از اثرگذارترین موارد در تعیین قیمت نفت جهانی بوده است و این در حالی است که ایران در هشت سال گذشته علاوه بر افزایش ظرفیت پالایشی خود، همچنین کیفیت فرآورده‌های تولیدی را نیز افزایش داده تا آنجا که تولید نفت کوره در کشور کاهش ۲۳ درصدی را نشان می‌دهد.

تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس و بهینه‌سازی و افزایش ظرفیت سایر پالایشگاه‌های کشور از مواردی بود که در دوران تحریم شرایط را تا حدودی به سود ایران و تسهیل کردن پیش برد تا آثار تحریم به حداقل برسد اما در حالی که شدیدترین تحریم‌ها بر ایران تحمیل شده بود، تکمیل این پالایشگاه در دستور کار قرار گرفت و با فازبندی آن تولید بنزین آغاز شد تا در نهایت با بهره‌برداری از فاز ۳ این پالایشگاه در سال ۹۷ ، ایران نه تنها از واردات بنزین بی‌نیاز شد که به جمع صادرکنندگان رسید.

نکته مهم این است که با بهره‌برداری از این پالایشگاه و سایر طرح‌های پالایشی، علاوه بر آنکه ظرفیت پالایشی کشور ۲۷ درصد بالا رفت، کیفیت محصولات تولیدی نیز بیشتر شد.

علاوه بر این، سال ۹۲ در حالی طرفیت تولید بنزین ایران ۶۰ میلیون لیتر در روز بود که هیچ بنزینی با استاندارد یورو ۴ و ۵ در کشور تولید نمی‌شد. با افزایش ۹۱ درصدی ظرفیت تولید بنزین در ایران، در حال حاضر ظرفیت تولید بنزین یورو ۴ و ۵ در کشور ۹۰ میلیون لیتر چیزی معادل ۷۵ درصد از ظرفیت کل تولید بنزین ایران است.

این موارد در حالی است که ایران در سال گذشته توانسته صادرات بخش نفت خود شامل نفت خام، میعانات گازی، فرآورده‌های نفتی و گاز را حتی با وجود تحریم‌های حداکثری آمریکا افزایش دهد که تاثیر مستقیمی بر رشد اقتصادی داشته، به طوری که این شاخص به ۳.۶ درصد رسیده است.

در واقع پس از اجرای برجام اگرچه تمام بخش‌های اقتصادی با رفع تحریم‌ها توانستند، تولید خود را افزایش دهند اما نقش صنعت نفت در این زمینه بسیار بیشتر بود. تا آنجا که در سال ۹۵، بعد از اجرای برجام رشد اقتصادی بدون نفت اگرچه مثبت شد و به ۳.۳ درصد رسید.

اما در کنار تحریم ها، موضوع رشد اقتصادی و درصد رشد هر اقتصاد نیز به طور مستقیم بر درآمدهای حاصل از نفت تاثیر می گذارد. در دو سال گذشته و با شیوع کرونا، مساله رشد اقتصادی تمام کشورهای جهان تحت تاثیر قرار گرفت که این مساله علاوه بر تحریم، بر میزان فروش و صادرات نفت ایران تاثیر نامطلوب داشت.

بررسی‌ها نشان می‌دهد سهم نفت در رشد اقتصادی نیز در سال گذشته روندی افزایشی داشته و در حالی که در سال ۹۸، این عدد منفی ۷.۴ درصد بوده، در زمستان سال ۹۹ به ۴.۵ درصد رسیده است.

در مجموع نفت در رشد اقتصادی سال گذشته ایران سهمی ۱.۴ درصدی داشته است و به تنهایی رشد تولید ناخالص گروه نفت در سال گذشته، ۱۱.۲ درصد برآورد می‌شود.

رشد اقتصادی ایران در سال گذشته بدون نفت ۲.۵ درصد عنوان شده است.

اما مساله دیگری هم که بر اقتصاد کشور و نیز نحوه صادرات نفت تاثیر داشته، مساله برجام و مذاکرات هسته ای است به طوری که پس از اجرای برجام ایران توانست در کمتر از ۴ ماه به تولید و صادرات نفت به میزان پیش از تحریم‌ها بازگردد. اکنون نیز با توجه به اینکه مذاکرات در وین به مراحل نهایی خود نزدیک می‌شود، صنعت نفت ایران خود را برای بازگشت به بازارهای صادراتی آماده می‌کند. 

در اینجا ذکر این نکته ضروری است که سبد نفتی اوپک شامل ۱۳ نوع نفت خام اعضای این سازمان از جمله مخلوط الجزایر، گیراسول آنگولا، سبک رابی گابن، میناس اندونزی، سنگین ایران، سبک بصره، صادراتی کویت، السدر لیبی، سبک بونی نیجریه، سبک عربی عربستان، موربان امارات، مری ونزوئلا و جنو کنگوست.