فشار سیاسی؛ عامل تضعیف نمایندگان

بدراقتصاد: انتقادات به فراکسیون امید بیش از پبش شده است و برخی از فعالان اصلاح‌طلب در تحلیل ضعف فراکسیون مورد حمایت خود می‎گویند که امیدی‎های مجلس در تعامل با دولت عملکرد مناسبی نداشتند و نظارت استصوابی و فشار امنیتی اجازه فعالیت به نیروهای شجاع را نمی‎دهد.

فراکسیون امید به سال پایانی کار خود در مجلس دهم نزدیک می‌شود. ترکیب جدید هیأت رئیسه هرچند تغییر کرده است، اما محمدرضا عارف منتخب اول مردم تهران همچنان ریاست این فراکسیون را بر عهده دارد. عملکرد این فراکسیون بیش از گذشته مورد انتقاد حامیان خود قرار گرفته است. علی صوفی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب به ایرناپلاس می‎گوید که فراکسیون امید می‎بایست مردمی‎تر از فراکسیون‌های دیگر باشد؛ علاوه بر این، با وجود توقعاتی که از آن‌ها وجود داشته که به‌عنوان اصلاح‌طلب ظاهر شوند و اقداماتی را جهت حل مشکلات مردم انجام بدهند. برای این کار باید به هرحال با دولت تعامل معنادار و تأثیرگذاری را برقرار کنند، اما این کار صورت نگرفته است و فراکسیون امید درنتیجه در جریان رأی اعتماد به دولت دوازدهم، منفعلانه عمل کرد.

صوفی همچنین توضیح می‎دهد: انتقادات زیادی از سوی اصلاح‌طلبان به لیست معرفی شده آقای روحانی به مجلس وجود داشت و انتظار می‌رفت که فراکسیون امید دست به کار شود و اشتباهات آقای روحانی را جبران کند، به‌ویژه آنکه گفته می‎شد آقای روحانی چون تحت فشار بوده است، آن لیست را ارائه داده، اما مجلس که تحت فشار نبود! آقای روحانی یک نفر بود می‌توانست تحت فشار قرار بگیرد، اما فراکسیون امید که یک نفر نیست و حول و حوش صد نفر هستند، اما با کمال تعجب دیدیم که نتیجه دور از انتظار بود.

او همچنین با تأکید برعدم انسجام فراکسیون امید، می‌افزاید: وقتی یک نفر در بدنه حاکمیت قرار می‎گیرد، تحت فشار است تا با قدرت و باندهایی که نقش‌آفرینی می‎کنند، وارد معامله شوند و به خواسته آن‌ها تن دهند.

صوفی در ادامه تصریح می‎کند که بسیاری از نمایندگان وارد این بازی شده‌اند. از همان اول هم مشخص بود این بازی باعث می‌شود که از کارایی بیفتند. به این ترتیب، نمایندگان رویکرد مردمی را از دست می‎دهند.

او با اشاره به مواضع برخی از بهارستانی‎ها می‎گوید که بعضی از نمایندگانی که جنب و جوش دارند، مواضعی می‌گیرند که دلچسب و مورد پسند مردم است. عموماً قید یک سری مسائل را زده‎اند و حتی عنوان می‌کنند نماینده یک دوره‎ای هستند و در دوره بعدی صلاحیتشان تأیید نمی‌شود، چراکه اجازه نخواهند داد وارد مجلس شوند. آن‌ها سعی می‌کنند از این یک دوره استفاده کنند، اما خیلی از نمایندگان به این شکل نیستند و تعداد نادری از نمایندگان هستند که خودشان را یک دوره‌ای می‎دانند و وارد معامله نمی‌شوند.

صوفی همچنین با بیان اینکه «معامله نمایندگان با قدرت، باعث می‎شود که اثر نمایندگی آن‌ها کم شود» اضافه می‎کند که این نمایندگان به جای آنکه دنبال منافع ملی و مردم باشند، دنبال منافع خودشان می‌روند. این نوع از نمایندگان کم نیستند و همین موضوع هم باعث می‌شود که مجلس سقوط کند و ما مسائل غیرمنتظره‌ای را شاهد شویم.

صوفی همچنین به عملکرد منفعلانه فراکسیون امید اشاره می‎کند و توضیح می‎دهد: وقتی کسی طعم قدرت را می‎چشد، باعث می‎شود که محافظه‌کاری کند و پشت پرده رأی خود را بفروشند. رأی نجومی بهارستانی‌ها به کابینه آقای روحانی تعجب‌آور بود، چراکه وقتی وزیری که تلاش می‌کرده تا نهایتاً 150 رأی بیاورد، ناگهان 250 رأی می‌آورد، نشان می‎دهد که فراکسیون امید کاملاً پشت او هستند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب همچنین در پاسخ به اینکه برخی عملکرد فراکسیون امید را ناشی از ضعف مدیریتی عارف می‌دانند، می‎گوید که آقای دکتر عارف وقتی وارد مجلس شد نماینده اول تهران بود. او رأی بالایی داشت و همچنین با سرمایه اجتماعی که پس از انتخابات سال 92 به دست آورده بود، وارد مجلس شد. آقای دکتر عارف بیشتر یک چهره علمی است و در مرحله دوم وارد عرصه سیاسی شده است. ایشان با توجه به حضوری هم که در حاکمیت داشته‌اند و الان هم به‌عنوان عضو تشخیص مصلحت نظام و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت دارند، شاید خیلی عملکردشان هم دور از انتظار نباشد.

او همچنین می‌افزاید که حضور دکتر عارف در هیأت حاکمه و اهمیت‌شان برای ادامه حضور، او را محتاط می‎کند. ایشان سمت‌های مختلفی دارند و نمی‌خواهند آن‌ها را از دست بدهند. جایگاه نمایندگی با این‎ها سازگار نیست. تمام قدرت یک نماینده در تریبونی است که در اختیار دارد. یک نماینده باید نقد کند و با جسارت و بی‌محابا، چیزی را که می‎فهمد مخفی نکند. نماینده باید اوضاع را به چالش بکشد. طبعاً اگر شرایط یک نفر این‌گونه نباشد و بخواهند با احتیاط عمل کند اثرش کم خواهد شد.

مرتضی مبلغ، معاون سیاسی وزارت کشور در دولت اصلاحات نیز درباره عملکرد فراکسیون امید در مجلس می‎گوید که این فراکسیون چند مرحله را طی کرده است. در مرحله اول، تعدادی از نمایندگانی که در فهرست اصلاح‌طلبان بودند، برخلاف میثاقی که امضا کردند کار غیراخلاقی و زشتی انجام دادند و خودشان را از فراکسیون امید خارج کردند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب اضافه می‎کند: یکی از فرازهای فراکسیون امید، خروج تعدادی نمایندگان از این فراکسیون بود و طول کشید تا این‎که این فراکسیون امید، هویت و جایگاه خودش را با حدود صد عضو، پیدا کند. مرحله بعدی، تشکیلات این فراکسیون بود تا این نمایندگان با تشکیلاتی منسجم، کارآمد و پویا عمل کنند. البته همین موضوع هم مدتی زمان ‎برد، زیرا نمایندگان به خاطر نظارت استصوابی و عدم تأیید صلاحیت‎های گسترده کم بودند.