سامانه تولید هم‌زمان برق و حرارت در مسیر تجاری‌سازی

نفتون:‌ سامانه تولید هم‌زمان برق و حرارت در مقیاس میکرو سی‌اچ‌پی که از سوی پژوهشگاه صنعت نفت طراحی و تولید شده، در مسیر تجاری‌سازی قرار دارد و قابلیت رقابت بیشتر و فروش بالاتری در بازار پیدا کرده است.

به گزارش پژوهشگاه صنعت نفت، محمدرضا حبیبی، مدیر پروژه سامانه میکرو سی‌اچ‌پی پردیس انرژی و محیط زیست این مجموعه گفت: این پروژه یا سامانه تولید هم‌زمان برق و حرارت سال ۹۳ آغاز شد و تا سال ۹۷ به طول انجامید و مهم‌ترین هدف از راه‌اندازی آن، تولید یک موتور صنعتی دائم‌کار و بومی با مشارکت شرکتی آلمانی بوده است.

وی افزود: در کنار توسعه موتور، دیگر متعلقات مورد نیاز این سامانه از جمله طراحی و ساخت مبدل چگالشی نیز توسعه داده شد و در حقیقت مهندسی معکوس رخ داد. ابتدا برای سامانه کنترلی، جرقه و سوخت‌رسانی از نمونه خارجی استفاده می‌شد که خوشبختانه اکنون سامانه کنترلی و جرقه بومی‌سازی‌ شده و این بومی‌سازی کمک زیادی به کاهش ارزبریِ سیستم کرده است.

مدیر پروژه سامانه میکرو سی‌اچ‌پی پردیس انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت به مقدار بازدهی این سامانه نسبت به نمونه خارجی اشاره و اظهار کرد: در اتاق آزمون، بازدهی ۹۱.۵ درصد از آن گرفته شده است، یعنی از ۱۰۰ واحد سوخت گاز طبیعی که وارد این سیستم می‌شود، حدود ۱۲ کیلووات به الکتریسیته تبدیل می‌شود و حدود ۲۵ کیلووات هم حرارت تولید می‌کند که اگر مجموع اینها را محاسبه کنیم ۹۱.۵ درصد ارزش حرارتی سوخت ورودی را به انرژی مفید تبدیل می‌کند.

حبیبی ادامه داد: البته هدف‌گذاری پروژه ۸۵ درصد بوده که نتیجه به‌دست‌آمده بیشتر از آن است. این موتور برای مصرف خانگی، اداری و مصرف تجاری محدود مانند فروشگاه‌ها تا حدود ۱۰۰ مترمربع قابل استفاده است. مراکز تجاری مانند رستوران‌ها هم که به آب گرم نیاز دارند بسیار استقبال کرده‌اند، چرا که این دستگاه با گاز طبیعی شهری کار می‌کند. در همه کشورها هم برای اینکه این دستگاه تجاری شود و از سوی خریداران استفاده شود، چه در خرید اولیه و چه در برقی که تولید می‌کند، یارانه‌هایی به آن تعلق می‌گیرد.

وی با بیان اینکه خرید این دستگاه برای مراکزی که هزینه برق آنها طبق تعرفه تجاری محاسبه می‌شود مقرون به صرفه است، گفت: همچنین این دستگاه برای مراکزی مانند رستوران‌ها منفعت بیشتری دارد، البته هر جا این دستگاه استفاده شود باید یک آبگرمکن یا یک بویلر کمکی داشته باشیم تا به هر دلیلی اگر دستگاه غیرعملیاتی شد یا به تعمیراتی نیاز داشت، آب گرم مورد نیاز آن مجموعه قطع نشود و مشکل ایجاد نکند. برای یک مجموعه مانند رستوران، بازگشت هزینه این دستگاه سه تا چهار سال زمان خواهد برد که اگر دولت در این زمینه مشوق‌هایی در نظر بگیرد بی‌شک استقبال بیشتری می‌شود.

مدیر پروژه سامانه میکرو سی‌اچ‌پی پردیس انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت تصریح کرد: قرارداد تجاری‌سازی این دستگاه بین پژوهشگاه صنعت نفت و شرکت سامانه‌های انرژی آران امضا شده و خوشبختانه در همین مدت کوتاه ۷۵ دستگاه پیش‌خرید شده که البته این ۷۵ دستگاه هم می‌تواند موتور ژنراتور باشد و هم یک مبدل به آن اضافه و به CHP تبدیل شود.

به گفته حبیبی، با توجه به افزایش قیمت ارز استقبال خیلی خوبی از این سامانه‌ها شد زیرا برای ساختمان‌هایی که از متراژ خاصی بالاتر باشند، به‌طور حتم به یک موتور ژنراتور اضطراری نیاز است.

وی ادامه داد: مجموعه تولیدشده با چهار آزمون ۵۰۰، ۱۲۵۰، ۲۵۰۰ و ۵۰۰۰ ساعت تست شده است. در هر آزمون دستگاه بدون توقف کار کرده و همه داده‌ها (مانند برق تولیدی، حرارت، دمای روغن، دمای آب و...) ذخیره می‌شوند. در این تست‌ها میزان خوردگی مجموعه‌های متحرک به‌دقت بررسی و عمر آن تخمین زده می‌شود.

مدیر پروژه سامانه میکرو سی‌اچ‌پی پردیس انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت گفت: براساس آزمایش‌های یادشده، عمر هر دستگاه تا پیش از تعمیر اساسی حدود ۲۰ هزار ساعت برآورد می‌شود، موتور صنعتی دائم‌کار مذکور افزون بر کارکرد در سیستم تولید هم‌زمان برق و حرارت در سیسستم‌های پمپ حرارتی گازسوز (GHP)، موتور ژنراتور، موتور لیفتراک و... کاربرد دارد. تاکنون هیچ موتور صنعتی داخلی با توان زیر ۲۰KW در کشور وجود نداشته است. در پمپ حرارتی گازسوز این موتور به مجموعه کمپرسورها برای تولید سرمایش و گرمایش متصل می‌شود که انتظار می‌رود در بازار داخلی استقبال خوبی از آن شود.

حبیبی اعلام کرد: از سال ۹۷ تا امروز، همکاران پژوهشگاه و شرکت توسعه‌دهنده، روی میزان ارزبری این سامانه کار کرده‌اند و در حال کاهش آن هستند و از این جهت قابلیت رقابت بیشتر و فروش بالاتر در بازار را پیدا کرده است. امیدواریم با حمایت شرکت ملی نفت ایران، مراحل مربوط به مناقصه پروژه GHP با شرکت بهینه‌سازی سوخت زودتر به مرحله اجرا برسد زیرا نیمی از مسیر GHP‌ را رفته‌ایم و آن‌ را توسعه داده‌ایم و استقبال خیلی زیادی از آن خواهد شد، به‌ویژه در سیستم‌های تهویه مطبوع.