راهی برای رهایی از بی‌آبی

نفتون: یک کارشناس حوزه آب می‌گوید برای اصلاح وضعیت منابع آبی لازم است در ابتدا اولویت‌های اصلی شناخته و از رفتن به سمت بحث‌های احساسی و غیرفنی هم‌چون آب ژرف جلوگیری شود و شرایط فعلی را با ایجاد ساز و کاری سر و سامان داد.

عرفانیان در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد آب ایران در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، گفت: لازم است در این شرایط، بهره‌وری آب مدیریت شود که با انجام چند راهکار به راحتی می‌توان به این مهم دست یافت.

این کارشناس حوزه آب، یکی از روش‌های مدیریت آب در بخش کشاورزی را استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار و انتقال شبکه‌های آب و هم‌چنین کشت محصولات براساس الگوی کشت دانست و افزود: اگر این محصولات را متناسب با اقلیم خاک، شرایط اقتصادی و اجتماعی هر منطقه کشت کنیم، قطعاً می‌توانیم حداکثر استفاده را از منابع آب موجود ببریم.

وی، با بیان این‌که در سال‌های اخیر استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار رواج پیدا کرده است، اظهار کرد: متأسفانه این عمل در خیلی از بخش‌ها به دلیل نبود مدیریت مناسب یا عدم تخصیص مناسب منابع آب، موفقیت‌آمیز نبوده است.

عرفانیان تصریح کرد: باید به اولویت‌های اصلی در مدیریت منابع آبی توجه شود، زیرا تا قبل از بهبود شرایط فعلی، نمی‌توان اقدامات دیگری را انجام داد، چراکه این دست از اقدامات شاید در کوتاه مدت پاسخگو باشد، اما در درازمدت نمی‌تواند موجب افزایش بهره‌وری در بخش منابع آبی ایران شود.

این کارشناس حوزه آب، با اشاره به اهمیت تغییر الگوی کشت مناسب در ایران، ادامه داد: باید سازوکاری لحاظ شود که محصولات مناسب در مناطق مناسب کشت شود و می‌توان گفت تنها در این شرایط است که می‌توان بهره‌وری آب در بخش کشاورزی را ارتقا داد، لذا باید به این مهم توجه ویژه‌ای شود.

در این باره هم‌چنین هدایت فهمی - معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو - با اعلام هشدار درباره افزایش برداشت از منابع آب زیرزمینی به دلیل مزیت صادراتی محصولات کشاورزی، از اضافه برداشت متوسط سالانه شش میلیارد مترمکعب از آب‌های زیرزمینی خبر داد و افزود: اضافه برداشت از آب‌های زیرزمینی به‌طور متوسط سالانه شش میلیارد مترمکعب است و پیش‌بینی می‌شود که در صورت صادرات بی‌رویه در بخش کشاورزی و عدم رفع چالش‌های موجود، این رقم به بیش از ۱۲ میلیارد مترمکعب برسد.

وی با تاکید بر ضرورت مراقبت و حفاظت مؤثرتر از منابع آب زیرزمینی اظهار کرد: در حال حاضر مصرف ناخالص بخش کشاورزی از آب زیرزمینی حدود ۵۶ میلیارد مترمکعب و از آب‌های سطحی حدود ۳۴ میلیارد مترمکعب است. علاوه بر این، محاسبات و ارزیابی‌های انجام شده درباره بهره‌برداری بخش کشاورزی از منابع آب در سال آینده نشان می‌دهد که محصولات کشاورزی و دامی به‌شدت از مزیت صادراتی برخوردار خواهند شد، بنابراین در سال آتی با رشد تولید محصولات کشاورزی و صادرات قانونی و غیرقانونی آن، برداشت بیش‌تر از منابع آب کشور صورت می‌گیرد و دست‌اندازی به منابع آب، به‌ویژه آب زیرزمینی وارد مرز خطر خواهد شد.