حذف ترکیبات نفتی از خاکهای آلوده با کمک گیاهان بومی

نفتون: محققان دانشگاه تهران در گچساران موفق به شناسایی و معرفی گیاهان بومی برای استفاده در پالایش خاک‌های منطقه آلوده شدند.

به گزارش ایسنا، سال‌های متمادی از استخراج و بهره‌برداری از نفت خام و مشتقات آن در نقاط مختلف جهان می‌گذرد. در طول این سال‌ها مواد نفتی در نتیجه عملیات اکتشاف، انتقال و پالایش به محیط زیست وارد شده‌اند. حضور ترکیبات مختلف موجود در نفت خام در آب، خاک و هوا اثرات نامطلوب زیادی بر کلیه اشکال حیات و اکولوژی به غیر اثرات بسیار سوء آن بر انسان دارد که از آن جمله می‌توان به کاهش پوشش گیاهی، میکروارگانیسم‌های خاک و جمعیت آبزیان اشاره کرد که به طور مستقیم و غیر مستقیم تهدیدی جدی برای محیط زیست است. بنابراین لزوم توسعه پایدار و تأمین نیاز نسل حاضر با توجه به نیازهای نسل آینده، می‌طلبد که در اصلاح و حفظ این منابع غیرقابل تجدید هر چه بیشتر کوشا باشیم که این مسئله نیازمند ارائه راهکار مناسب برای مناطق دارای مشکل آلودگی است. جهت کاهش این آلودگی‌ها می‌توان از روش‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی استفاده کرد.

روش‌های فیزیکی و شیمیایی از روش‌های پرهزینه و گران است که معمولاً برای خاک‌های با آلودگی شدید پیشنهاد می‌شوند، در حالی‌که روش زیستی از روش‌های مناسب، ساده و ارزان جهت کاهش آلودگی خاک محسوب می‌شود. استفاده از گیاه پالایی در امر پالایش هر سیستم آلوده‌ای که گیاه بتواند در آن رشد کند، اخیراً مورد توجه قرار گرفته است.

زیست‌پالایی روشی است که از توانایی ارگانیسم‌های زنده جهت افزایش میزان و سرعت تخریب آلاینده‌ها استفاده می‌کند و یک ابزار مهم جهت کاهش آلودگی‌های محیط زیست است. این فرآیند به‌ویژه برای تصفیه سیستم‌های آلوده‌ای که غلظت آلاینده‌های آن‌ها کم است، بیشترین کاربرد را دارد. گیاه‌پالایی تکنیک پالایش در محل خاک، آب و رسوبات آلوده است که اقتصادی، دوستدار محیط زیست و در حال گسترش است. استفاده از این فرآیند برای پاکسازی زمین‌های آلوده به عنوان رویکردی جدید در پاکسازی خاک و آب‌های آلوده و نیل به توسعه پایدار مطرح شده است.

ایران کشوری نفت‌خیز است و این نفت‌خیز بودن نه تنها در ایران بلکه در سایر نقاط دنیا با مشکل بزرگ آلودگی خاک، آب و هوا همراه بوده است و حداکثر تخریب را برای این منابع به همراه آورده است، به‌طوری که آلودگی خاک و آب در جوامع توسعه یافته و در حال توسعه، یکی از مهمترین مشکلات بشر در قرن حاضر است. 

از این رو با اهدافی همچون بررسی میزان و وضعیت آلاینده‌های آلی (TPH) و معدنی (فلزات سنگین سرب، روی، کادمیوم و نیکل) در خاک‌های منطقه پازنان گچساران، شناسایی و معرفی گیاهان بومی جهت استفاده در پالایش خاک‌های منطقه آلوده پازنان گچساران، تاثیر کمپوست زباله شهری بر میزان گیاه‌پالایی آلاینده‌های آلی و معدنی و تاثیر بیوچار کمپوست زباله شهری بر میزان گیاه‌پالایی آلاینده‌های آلی و معدنی طرحی توسط محققان کشور انجام شد. 

"بررسی امکان کاربرد گیاهان مرتعی در پالایش آلاینده‌های خاک در مناطق نفت‌خیز" عنوان این طرح است که توسط محققان دانشگاه تهران و با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام شد.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک (بافت-کربن آلی- هدایت الکتریکی-اسیدیته-ازت) با استفاده از روش‌های استاندارد بررسی و اندازه گیری شد. بنابراین با توجه به انتشار وسیع آلاینده‌های نفتی در مراکز مختلف اکتشاف، استخراج، پالایش، ذخیره و حمل و نقل در کشور ایران از یک طرف و اهمیت زیست‌محیطی این گونه ترکیبات از طرف دیگر و همچنین اثرات سوء آلاینده‌های نفتی بر انسان و سایر موجودات زنده، پژوهش حاضر می‌تواند راهگشایی برای یافتن روشی سازگار با محیط زیست، برای حذف ترکیبات نفتی و کاهش آلودگی‌های زیست محیطی باشد.

از آن جایی‌که مناطق آلوده به نفت در جهان و به‌ویژه در ایران بسیار وسیع و دارای شرایط اقلیمی متنوعی است، جهت زیست پالایش آلودگی‌ها، استفاده از گیاهان بومی هر منطقه، امری ضروری است.