تبعات سیاسی- اقتصادی مسدود ماندن کانال سوئز

نفتون: نرخ کرایه نفتکش‌های حامل فرآورده نفتی پس از به گِل نشستن کشتی اورگرین و احتمال مسدود ماندن کانال سوئز به مدت چند هفته، تقریبا دو برابر شد. این اتفاق شرکت ها را که هم اکنون هم با محدودیت های کووید ۱۹ دست و پنجه نرم می‌کنند، در معرض تاخیرهای پرهزینه قرار داده است.

به گزارش نفتون، روز سه شنبه کانال سوئز که حدود ۱۰ درصد از نفت و فرآورده‌های نفتی جهان از آن عبور می‌کند، با انحراف یک کشتی کانتینربر مسدود شد و روز به روز در حال نمایان کردان آثار مخرب خود است.

این مساله که تاثیر زیادی بر فروش نفت گذاشته است و افزایش ۷.۵ درصدی قیمت نفت را در پی داشته فکر سیاستمداران دنیا را به خود مشغول ساخته است به طوری که ممکن است با ادامه این وضعیت، افزایش بیشتر قیمت‌ها را نیز ایجاد کند.

نفت برنت که تا روز پیش از این حادثه تا ۶۰ دلار و ۳۶ سنت سقوط کرده بود در پایان معاملات دیروز به ۶۴ دلار و ۵۷ سنت در هر بشکه رسید.

طبق برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا، حدود ۱۲ درصد از تجارت جهانی و حدود ۹ درصد از تجارت نفت دریابرد جهان شامل نفت خام و فرآورده‌های نفتی از طریق کانال سوئز و خط لوله SUMED عبور می کند.

این در حالی است که بنا بر آمار شرکت ورتکسا، سه صادرکننده بزرگ نفت خام و فرآورده‌های نفتی از طریق کانال سوئز در سال ۲۰۲۱ تاکنون روسیه با ۵۴۶ هزار بشکه در روز، عربستان سعودی با ۴۱۰ هزار بشکه در روز و عراق با ۴۰۰ هزار بشکه در روز بوده اند.

سه واردکننده بزرگ نفت خام و فرآورده‌های نفتی از طریق کانال سوئز در همین مدت، هند با ۴۹۰ هزار بشکه در روز، چین با ۴۲۰ هزار بشکه در روز و کره جنوبی با ۳۸۰ هزار بشکه در روز بوده اند.

در همین رابطه، جو بایدن، رییس جمهور آمریکا اعلام کرد دولتش در حال بررسی این است که چه اقدامی برای کمک می‌تواند انجام دهد. یک مقام آمریکایی در این خصوص اظهار کرد: نیروی دریایی آمریکا آماده اعزام یک تیم از کارشناسان لایروبی کانال است اما منتظر موافقت مقامات محلی است.

با توجه به این مزیت، روزانه حدود ۵۰ کشتی و نفتکش از این کانال عبور می‌کنند. کانالی که حالا چند روزی است به دلیل انحراف یک کشتی کانتینربر و به گل نشستن آن مسدود شده و روزانه ۹.۶ میلیارد دلار به اقتصاد جهانی خسارت وارد کرده است. 

هم اکنون کشتی کانتینری ۴۰۰ متری «اور گرین» در باریکترین بخش کانال، مسیر را مسدود کرده و سایر کشتی‌ها و نفتکش‌ها در هر دو جهت شمالی و جنوبی مسیر قادر به عبور نیستند.

آنگونه که منابع خبری در جهان اعلام کرده‌اند این کشتی ۵۰ متر به گل نشسته و نباید انتظار داشت کانال سوئز به این زودی‌ها بازگشایی شود.

اگرچه بازار نفت در روزهای ابتدایی این اتفاق واکنش چندانی از خود نشان نداد اما خبر مسدود بودن کانال سوئز تا هفته‌های آینده باعث شد تا بازار نفت در روز جمعه با رشد قیمتی بیش از ۴ درصدی همراه شود.

اما نکته قابل توجه در این رابطه این است که اغلب خریداران عمده نفت خام جهان، ذخایر نفتی خود را با نفت ارزان در سال گذشته پر کرده‌اند و از همین رو نگرانی نسبت به اخلال در تولید فرآورده‌های نفتی را حداقل در کوتاه‌مدت نداشتند.

با وجود ی که ذخایر نفت خام جهان در مقایسه با سال گذشته حدود ۵ درصد بیشتر است اما همین موضوع باعث شده تا ریسک‌های سیاسی و اقتصادی مانند حمله یمن به تاسیسات نفتی عربستان و یا مسدود شدن تنگه‌هرمز تاثیر قدرتمندی بر قیمت‌ها نداشته باشد.

با این حال تداوم شرایط موجود و مشخص نبودن زمان خروج این کشتی کانتینربر ازکانال سوئز زمان تحویل نفت خام از آسیا به اروپا را افزایش خواهد داد. با افزایش ۱۵ روزه سفر دریایی نفتکش‌ها از آسیا به اروپا، هزینه حمل افزایش پیدا می‌کند و این موضوع بر قیمت تمام شده نفت خام موثر است.

بیشترین حجم نفت وارداتی به اروپا در سال های گذشته از خاورمیانه تامین می‌شد اما اکنون قاره سبز خریدار نفت روسیه و حتی آمریکا است بنابراین حتی اگر ارسال محموله‌های نفت خام با زمان بیشتری به دست اروپاییان برسد باز هم مسیرهای جایگزین برای آن تعریف شده است.

کانال سوئز یکی از مهمترین و پر رفت و آمدترین مسیرهای عبور کشتی‌ها و نفتکش‌ها در جهان به شمار می‌رود. این کانال مسیر دریایی بین آسیا و اروپا را تا ۱۵ روز کاهش داده و خطرات سفردریایی را نیز پایین می‌آورد.