ایران ۷۶۸ هزار تن آب مجازی صادر کرد

نفتون: درحالی که بحران آب همواره سرخط مهم‌ترین اخبار است، هم چنان شاهد صادرات آب مجازی در عرصه‌های مختلف هستیم و در این میان، محصولی مانند هندوانه، به‌دلیل میزان بالای آبی که برای تولید آن در ایران صرف می‌شود، یکه تاز این میدان است. درحالی که کارشناسان بر این باورند که حتی بارندگی‌های اخیر هم توجیهی برای صادرات اینگون محصولات نیست.

به گزارش ایسنا، آب مجازی، به آبی گفته می‌شود که در روند تولید فرایند کالاها و محصولات به کار برده شود اما به دلیل این‌که این آب استفاده‌شده، در محصول نهایی دیده نمی‌شود، به آن مجازی یا آب پنهانی می‌گویند؛ این آب حتی در محصولات مصنوعی و یا تهیه خوراکی‌هایی هم‌چون بیسکویت و شکلات نیز نهفته است، چراکه برای تولید آرد گندم بیسکویت هم «آب» مصرف شده و یا حتی زمانی که یک بطری آب معدنی می‌خریم، تصورمان این است که فقط آب داخل بطری، آب است، در حالی که برای تولید خود بطری نیز آب مصرف شده است.

به‌عنوان مثال برای تولید یک تخم‌مرغ، ۱۳۵ لیتر آب و برای تهیه یک کاغذ A۴ حدود ۱۰ لیتر آب مصرف می‌شود، در حالی که وزن کاغذ پنج گرم هم نیست. هم‌چنین برای به‌دست آوردن یک کیلو گوشت مرغ، حدود ۴۰۰۰ لیتر و برای یک کیلو گوشت قرمز گاو ۱۵ تن آب و برای تولید یک خودروی معمولی که یک‌تن وزن دارد، حدود ۴۰۰ هزار لیتر آب مصرف می‌شود.

در این میان، بر اساس آخرین آمار ارائه شده، هندوانه، گوجه فرهنگی، سیب زمینی و پیاز به‌عنوان بیش‌ترین و عمده‌ترین محصولات صادراتی هستند که اتفاقاً از نظر ارزشی چندان ارزآوری برای کشور نداشته‌اند. چراکه به‌عنوان مثال، هر کیلوگرم هندوانه صادراتی، کمتر از ۲۰ سنت ارزش دارد که البته اگر میزان مصرف آب در این محصولات را نیز در نظر بگیریم، ارزش صادراتی آن‌ها منفی خواهد بود. به این معنی که ایران سالانه میلیون‌ها تن محصول کشاورزی کم‌ارزش و آب‌بر را به کشورهای دیگر صادر می‌کند و ارزش واقعی آب صرف شده برای آن‌ها، بسیار بیش‌تر از قیمت صادراتی آن‌هاست.

نکته مهم این‌که صفت مجازی به معنای غیرواقعی نیست بلکه صریحاً باید گفت که آب مجازی، آب کاملاً واقعی است. شرایط اقلیمی و فرهنگی مکان تولید و مدیریت و برنامه‌ریزی در میزان و حجم آب مجازی کالا مؤثر و قطعاً مقدار آن درباره یک کالا در مناطق مختلف جهان متفاوت است. به‌طور مثال، مردم آسیا به‌طور میانگین ۱۴۰۰ لیتر آب مجازی در طول روز استفاده می‌کنند و این در حالی است که اروپاییان و مردم شمال آمریکا، روزانه حدود ۴۰۰۰ لیتر آب مجازی مصرف می‌کنند.

ایران در حالی عنوان صادرکننده هندوانه را یدک می‌کشد که کارشناسان بر این باورند که کشت و صادرات محصولاتی چون هندوانه و سیب زمینی در نقاط خشک و نیمه خشک ایران، با توجه به تخریب شدید منابع آبی، مشکل اشتغال و مهاجرت روستایی را بغرنج‌تر می‌کند و صادرات آب مجازی ناشی از نبود سیاست‌های منسجم در صادرات محصولات است.

صادرات حدود ۷۶۸ هزار تن هندوانه در سال ۹۷

بر اساس این گزارش، اطلاعات گمرک ایران در سال گذشته حاکی از آن است که ایران از ابتدا تا انتهای این سال حدود ۷۶۸ هزار تن هندوانه به ارزش حدود ۱۵۸ میلیون دلار به کشورهای مختلف صادر کرده است. کشورهای ارمنستان، اتریش، آذربایجان، قبرس، استونی، برتانیا، عراق، عمان، قطر، فدراسیون روسیه، جمهوری عربی سوریه مقاصد صادراتی ایران در این حوزه بودند.

صادرات هندوانه در سال جاری نیز طبق روال ادامه دارد و آمارها حاکی از آن است که در نخستین ماه سال جاری، ایران حدود ۱۱۵ هزار تن هندوانه به ارزش حدود ۳۱ میلیون دلار به کشورهای پاکستان، لهستان، رومانی، قطر، فدراسیون روسیه، سوئد، اسلوونی، جمهوری عربی سوریه صادر کرده است.

صادرات هندوانه منطقی نیست

در این راستا ایمان لیاقتی - کارشناس- در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر این‌که صادرات هندوانه اصلاً منطقی نیست توضیح داد: کشوری مانند ایران که منابع آبی محدودی دارد، نباید اقدام به صادرات چنین محصولی کند.

وی با اشاره به بارندگی‌هایی که اخیراً در کشور صورت گرفته است گفت: باید از موقعیتی که در اثر بارندگی‌های اخیر پیش آمده به نحو احسن استفاده کنیم و نباید ذخایر آبی و آب‌های زیر زمینی را هدر دهیم.

این کارشناس حوزه آب، با بیان این که محصولات ایران باید به دنیا عرضه شود، اظهار کرد: اما محصولاتی باید عرضه شود که به محیط زیست کشور صدمه وارد نکند، به نظر من محصولی مانند هندوانه در ایران باید در مناطقی کشت شود که بیلان آبی اجازه می‌دهد و صرفاً در جهت رفع نیازهای داخلی باشد.

وی تاکید کرد: باید قدر بارندگی‌های اخیر را بدانیم و در ذخیره سازی آب کوشا باشیم.